Hel. Umocnienia.
03.05.2003
Wycieczka.
Galeria [ zdjecia/ruiny/hel_2003 ] 
[1] Dscf0001.jpg
Opis: Hel 03.05.2003
[2] Dscf0002.jpg
Opis: Hel 03.05.2003
[3] Dscf0003.jpg
Opis: Hel 03.05.2003
[4] Dscf0007.jpg
Opis: Hel 03.05.2003
[5] Dscf0010.jpg
Opis: Hel 03.05.2003
[6] Dscf0039.jpg
Opis: Hel 03.05.2003
[7] Dscf0040.jpg
Opis: Hel 03.05.2003
[8] Dscf0048.jpg
Opis: Hel 03.05.2003
[9] Dscf0049.jpg
Opis: Hel 03.05.2003
[10] Dscf0052.jpg
Opis: Hel 03.05.2003
[11] Dscf0054.jpg
Opis: Hel 03.05.2003
[12] Dscf0055.jpg
Opis: Hel 03.05.2003
[13] Dscf0057.jpg
Opis: Hel 03.05.2003
[14] Dscf0062.jpg
Opis: Hel 03.05.2003
[15] Dscf0063.jpg
Opis: Hel 03.05.2003
[16] Dscf0066.jpg
Opis: Hel 03.05.2003
[17] Dscf0067.jpg
Opis: Hel 03.05.2003
[18] Dscf0068.jpg
Opis: Hel 03.05.2003
plikow: 18
Rejon Umocniony Hel
Na przełomie lat dwudziestych i trzydziestych następowało coraz wyraźniejsze przesunięcie punktu ciężkości rozbudowy fortyfikacyjnej z Gdyni na Hel. Półwysep, stanowiący początkowo uzupełnienie systemu obronnego Wybrzeża, zaczął przejmować stopniowo funkcje równoważne Gdyni. Od 1926 r. zaczęto wysuwać propozycje utworzenia na Helu odrębnego dowództwa obszaru.
W sprawozdaniu dla Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych z 22 lipca I927 r. gen. Jan Romer przedstawił koncepcję rozbudowy bazy dla floty na Półwyspie Helskim. W przygotowanym dokumencie autor wysunął projekt ufortyfikowania Helu, proponując zrealizowanie obiektów obronnych, zgromadzenia zapasów (na 30dni), wystawienia załogi niezbędnej do obrony oraz zakupu uzbrojenia. W tak zorganizowanej osłonie miała być utworzona baza dla marynarki wojennej. Koszty przedsięwzięcia zostały obliczone na 190 mln złotych, z czego budowa fortyfikacji miała pochłonąć około 50 mln. Plan obejmował jedynie wschodnią część półwyspu na odcinku od Boru i Jastarni do Helu, ponieważ część zachodnia położona bliżej nasady łączyła się zimą z lądem stałym powierzchnią zamarzniętej zatoki.
W celu skutecznej obrony od strony lądu, autor projektu uznał za konieczne wybudowanie umocnień na linii Jastarnia-Bór z dwoma punktami oporu. Obsadę tej pozycji miały tworzyć dwie kompanie piechoty wzmocnione dodatkowo 17 cekaemami. Gen. J. Romer uważał także za celowe wybudowanie betonowych schronów dla odwodów i obsług baterii dział zagrożonych ogniem artylerii ciężkiej od strony lądu. W celu obrony przed atakiem z morza zachodziła konieczność posiadania baterii najcięższych. które mogłyby przeciwstawić się skutecznie flocie sowieckiej lub niemieckiej.
W projekcie przewidywano montaż dział kalibru 305 mm, co dawałoby również możliwość ostrzeliwania Gdańska, Autor planu przewidywał, że urzeczywistnienie projektu obrony Półwyspu Helskiego uniemożliwi desant od strony morza. W załączonych wnioskach gen. J Romer postulował, aby w przypadku przystąpienia do realizacji planu, przewidywaną do rozbudowy część półwyspu (od Juraty do cypla mierzei) ogłosić obszarem warownym z natychmiastowymi sankcjami prawno-administracyjnymi. W 1929 r. władze wojskowe podjęły decyzję o wybudowaniu na cyplu helskim baterii artylerii nadbrzeżnej, która miała stanowić główny element planowanego systemu fortyfikacji. Budowę działobitni dla dwóch baterii armat kalibru 105 mm rozpoczęto w 1931 r. Jednocześnie wzniesiono schrony dla załóg, schrony amunicyjne oraz punkty obserwacyjne. W latach 1933-1935 przystąpiono do wybudowania nowoczesnej baterii nadbrzeżnej składającej się z 4 dział kalibru 152,4 mm
Pogorszenie stosunków polsko-niemieckich w marcu 1939 r., wpłynęło na podjęcie decyzji o przystąpieniu do budowy głównej pozycji obronnej zamykającej dostęp wgłąb półwyspu od strony lądu. Trwałą obronę miała zapewnić rubież fortyfikacji stałych wzniesiona około 3,5 km na zachód od Jastarni określona jako Ośrodek Oporu ,,Jastarnia". Pozycja usytuowana w poprzek półwyspu niemal dokładnie w połowie jego długości, W miejscu gdzie kończy się wielokilometrowe przewężenie mierzei (liczące około 450 metrów) i skąd zaczyna się ona poszerzać. Ośrodek oporu składał się z czterech ciężkich żelbetonowych schronów bojowych, którym nadano nazwy: Sokół, Sabała, Saratoga i Sęp. Ufortyfikowana pozycja została poprzedzona ciągłą przeszkodą przeciwpancerną, którą tworzyły odcinki wbitych pionowo szyn kolejowych uzupełnionych zasiekami przeciwpiechotnymi.
Schron Sokół został wzniesiony na plaży od strony Zatoki Puckiej; w centrum obrony na północ od linii kolejowej (w celu jej osłony i kontroli) w lesie, wybudowano największy schron Sabała; przy nadmorskich wydmach od strony lasu, bezpośrednio przy drodze wzniesiono obiekt Saratoga; pozycję obronną zamyka schron Sęp wybudowany w wydmach od strony plaży Morza Bałtyckiego. Wydmy w tym rejonie, zniszczone sztormami, cofnęły się w głąb półwyspu o około 30 metrów co spowodowało, że schron obecnie znajduje się na plaży. Schron Saratoga występuje w literaturze (oraz muzealnych ekspozycjach na Helu) pod błędną nazwą Saragossa. Stanisław Stępień w artykule pt 'Obrona półwyspu Hel w 1939'; Biuletyn Wojskowej Akademii Politycznej, Seria Historyczna, 1958, nr 2, s.85, błędnie użył nazwy 'Saragossa' do obiektu fortecznego 'Saratoga'. Błąd powtarzają m.in.:R.Witkowski 'Hel na straży' s 163; J.Miniewicz 'Konstrukcja unikalnych schronów bojowych zbudowanych w 1939r. w Jastarni na Półwyspie Helskim', Kwartalnik Historii Nauki i Techniki, 1983, nr 1 s 133, M. Rogalski, M.Zaborowski, Fortyfikacja wczoraj i dziś, Warszawa 1978 s.189. Źródłem na które powołuje się J.Stępień jest relacja kmdr.ppor. Zbigniewa Branieckiego, CAW Relacje, sygn II/3/8, według którego istniał obiekt 'Saratoga'. Schron o nazwie 'Saragossa' w relacji kmdr.ppor. Branieckiego nie występuje.
Każdy ze schronów o konstrukcji jednokondygnacyjnej posiadał pancerną kopułę na ckm do prowadzenia ognia czołowego, boczne strzelnice na ckm-y i rkm-y na głównych kierunkach ognia i pomocnicze strzelnice broni ręcznej, zrzutnie granatów ręcznych, reflektor oraz w schronie Sęp pomieszczenia dla moździerzy (81 mm) wynoszonych do walki na pozycje polowe. Dwa schrony (Sęp i ,Sabała) miały posiadać kopuły pancerne dla armat przeciwpancernych 37 mm, których jednak nie dostarczono przed wybuchem wojny. W odległości 200 metrów na wschód, za linią fortyfikacji Ośrodka Oporu Jastarnia, przystąpiono do budowy pozycji piechoty składającej się z linii fortyfikacji polowych. Wzmocnienie tej pozycji miały tworzyć cztery małe (jednoizbowe) żelbetonowe schrony fortyfikacji polowych, z których dwa miały być przystosowane do prowadzenia ognia jednobocznego i dwa do ognia dwubocznego, Z obiektów drugiej linii wybudowano tylko jeden schron na pojedynczy ckm31. Obiekt ten posiadający strzelnicę i pancerz miał wyposażenie charakterystyczne dla schronów fortyfikacji stałych. Budowę schronów prowadził Junacki Hufiec Pracy pod nadzorem Kierownictwa Robót Nr 8 i przy współpracy Szefostwa Fortyfikacji Wybrzeża Morskiego . Zakończenie prac przewidywano w połowie września 1939 r. Do wybuchu wojny nie dostarczono części wyposażenia dla obiektów. Brakowało cekaemów i fortecznych armat przeciwpancernych, a także kopuł pancernych przeznaczonych do umieszczenia tych armat. W obiekcie Sabała otwór dla kopulę został zabetonowany, a w schronie Sęp został przekształcony w otwarte stanowisko obserwacyjno-bojowe. Wybudowane obiekty stanowiły pomimo tych braków, silną pozycję obrony stałej na półwyspie.
Do obsadzenia Ośrodka Oporu Jastarnia wyznaczono 11 kompanię batalionu Hel, wyposażoną w 3 najcięższe karabiny maszynowe; 6 armat przeciwpancernych 37 mm; 6 ciężkich karabinów maszynowych; 9 ręcznych karabinów maszynowych; 3 granatniki.
Siłę ognia kompanii miały wspierać 41 i 42 baterie dział przeciwdesantowych (75 mm) oraz pluton przeciwlotniczy wyposażony w działa 40mm. Obronę półwyspu od strony lądu oparto na pięciu kolejnych pozycjach: jednej przesłaniającej, trzech opóźniających i jednej głównej, Pozycje rozciągały się od Wielkiej Wsi do Jastarni. Wszystkie (poza główną) wzniesiono w systemie fortyfikacji polowych i obsadzono stałą załogą w sile plutonu.
Naturalnymi czynnikami podnoszącymi warunki obronne Półwyspu Helskiego były: niewielka szerokość nasady mierzei; wąska całość terenu półwyspu (o szerokości od 285 do 2 850 m) co utrudniało ataki lotnictwa; częściowa niedostępność brzegów. Jedynym czynnikiem ujemnym, niekorzystnym dla obrońców, była długość (podwójna) linii brzegowej.
Wraz z rozwojem prac przy wznoszeniu budowli obronnych podjęto decyzję o utworzeniu na półwyspie rejonu umocnionego. W 1935 r. powołano do życia dowództwo Odcinka Wybrzeża Morskiego Hel, a 21 sierpnia 1936 r. dekretem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, zakładając rozbudowę militarną przemianowano półwysep na Rejon Umocniony (RU) Hel. W związku z tym Kierownictwo Marynarki Wojennej zaplanowało dalszy rozwój infrastruktury obronnej na Helu przez zainstalowanie m.in.: 320 mm baterii artylerii nadbrzeżnej oraz baterii 152,4mm. Infrastrukturę bazy morskiej na Helu rozbudowano o 4 schrony amunicyjne, elektrownię, zbiorniki na paliwo oraz system dróg dojazdowych.
Zmiany w organizacji obrony lądowej półwyspu zaproponował, w piśmie do Głównego Inspektora Sił Zbrojnych, gen. Władysław Bortnowski. Postulował on odsunięcie obrony lądowej od bazy floty Helu o 7 km, aby uchronić ją od skutecznego ognia artylerii lekkiej. Badacz fortyfikacji Helskich Jerzy Sadowski sugeruje możliwość , że gen. Bortnowskiemu chodziło co najmniej 7km od granicy Rejonu Umocnionego czyli 14 km od portu wojennego. To umożliwiłoby ochronę portu i jego zaplecza (zbiorników z ropą i baterii przeciwlotniczych) Niewielki obszar obrony wymagał wzniesienia fortyfikacji stałych, dla których za najdogodniejszy teren uznano rejon na zachód od Jastarni. Ponadto gen. W. Bortnowski uważał za konieczne utworzenie dodatkowej pozycji obronnej położonej na wschód od Juraty.
autor powyższego opracowania nieznany - proszę o kontakt.
Najbliższe obiekty - KRÓ-LINK :)
Wycieczka Hel w 2014 roku [TUTAJ]
Komentarze
Dodaj komentarz: [podstrona: zdj_ruiny47]
Użytkowniku, pamietaj, że w internecie nie jesteś anonimowy.
Ponosisz pełną odpowiedzialność za treści zamieszczane w swoich komentarzach.
Jeśli zauważyłeś, że któraś z opinii łamie prawo lub dobre obyczaje
[powiadom mnie o tym]
Usuwam przypadki nadużyć, umieszczania reklam, linków do stron www, wulgaryzmów lub treści naruszających prawo.
ilość komentarzy: 0
^ ^ Do góry - hop! ^ ^