Strona Nandiego

Gdańsk - Bateria Wiejska (Dorfbatterie) przy ul.Zelwerowicza

05.04.2014

Po wojnie wykorzystywane do rozbrajania min. Później z grubsza odrestaurowane i wykorzystywane do dziś jako garaże i komórki przez okolicznych mieszkańców. Podstawy haubic wykorzystywane dziś co najwyżej jako kwietniki. :)

Fort w Brzeźnie i stanowiska artylerii dalekosiężnej - Baterii Wiejskiej (Dorfbatterie) Budowę fortu zapoczątkowano około 1850 r - jego zadaniem była ochrona od strony zachodniej Nowego Portu, który w połowie XIX wieku pomału zaczął przejmować rolę głównego portu Gdańska. Fort powstał na niewielkim wzniesieniu (wydmie) położonym przy północno-zachodnim brzegu jeziora Zaspa.

Został zbudowany na planie pięcioboku, posiadał cztery kaponiery (kaponiera - element fortyfikacji broniący wnętrza fosy) i reditę (murowana budowla z działobitniami, stanowiąca ośrodek fortu). Wokół fortu usypano wały ochronne oraz stok przed fosą, posiadającą połączenie z jeziorem Zaspa. Dodatkowym zabezpieczeniem były okalające fort podmokłe łąki. Teren wokół fortu obsadzony był drzewami celem maskowania i ogrodzony drutem kolczastym. Drogę doprowadzono z Nowego Portu.

Kiedy pod koniec XIX wieku władze niemieckie zaczęły tworzyć nowoczesny system obrony wejścia do portu - jednym z jego elementów stała się Bateria Wiejska (Dorfbatterie) wybudowana przy północnym stoku fortu. Baterię zbudowano w latach 1909-1910, jej wyposażenie stanowiły cztery haubice kalibru 280 mm. W skład baterii wchodziło także 5 schronów dla artylerzystów. Są to obecnie jedyne pozostałości fortu. Bunkry zachowały się w całości, a jeśli się bliżej przyjrzeć - miedzy nimi istnieją jeszcze betonowe "podwyższenia", na których niegdyś stały haubice. Obecnie są one przysypane ziemią i rosną na nich drzewa. Bateria ta zasięgiem ognia swych dział pokrywała stanowiska baterii przybrzeżnych ustawionych po obu stronach wejścia do portu. Po I wojnie światowej urządzenia wojskowe na terenie Gdańska objęła demilitaryzacja. Przed opuszczeniem Gdańska, stacjonujące na jego terytorium wojska angielskie zdemontowały działa artylerii dalekosiężnej oraz ogrodzenie na przedpolu fortu. Władze gdańskie zdecydowały sie na rozbiórkę zbędnych już fortyfikacji - zatrudniając do tego znaczne ilości bezrobotnych.

Podczas II wojny światowej, na przełomie lat 1944/45 schrony artylerii dalekosiężnej były wykorzystywane przez wojska niemieckie jako magazyny amunicji, a na terenie byłego fortu wykopano okopy i maskowano na jego terenie pojazdy wojskowe. Po wojnie niektóre zachowane schrony zostały zburzone w trakcie prowadzonych ćwiczeń jednostki wojskowej . Pozostałości fortu w Brzeźnie zostały ostatecznie zniwelowane przy okazji robót prowadzonych przez Koleje Państwowe. Miedzy stacją Gdańsk Zaspa Towarowa, a basenem Władysława IV w Nowym Porcie zaprojektowano miedzy innymi Rejonową Grupę Portową i Bazę Standaryzacji Ziemniaków Eksportowych (!). Aby zaoszczędzić na inwestycji - postanowiono wykorzystać ziemię z byłego fortu na nasypy kolejowe i podtorza. W związku z faktem, że obiekt był juz wpisany do rejestru zabytków - zgodę na jego niwelacje wydał Wojewódzki Konserwator Zabytków w sierpniu 1967 roku. Przedtem jednak nakazał przeprowadzić dokładną inwentaryzację pomiarową i fotograficzną wraz z opisem i historią fortu (Wacław Wegner, Dokumentacja inwentaryzacyjna byłego fortu w Brzeźnie na tle umocnień obronnych Gdańska).

źródło: http://www.wojazer.pl/brzezno/forty.php

Galeria [ zdjecia/ruiny/gda_zelwerowicza ]

[1] Dsc_3233.jpg

Opis: Gdańsk Brzeźno - skrajny bunkier u wylotu ulicy Sybiraków.

[2] Dsc_3233_3234.jpg

Opis: Gdańsk Brzeźno - skrajny bunkier u wylotu ulicy Sybiraków. Panorama.

[3] Dsc_3234.jpg

Opis: Gdańsk Brzeźno - skrajny bunkier u wylotu ulicy Sybiraków.

[4] Dsc_3235.jpg

Opis: Gdańsk Brzeźno - skrajny bunkier u wylotu ulicy Sybiraków.

[5] Dsc_3236.jpg

Opis: Gdańsk Brzeźno - skrajny bunkier u wylotu ulicy Sybiraków.