Strona Nandiego

Poterna pomiędzy dworcem PKP a Górą Gradową w Gdańsku

Schron w skarpie między Dworcem Głównym PKP a Dworcem PKS (przy ul. 3 Maja) w Gdańsku jest nietypowy. Znaczna jego część pochodzi bowiem jeszcze z XIX wieku, a długi na kilkanaście metrów tunel ewakuacyjny zakończony wysokim szybem z drabinką oraz czerpnię powietrza dobudowali w latach 40-tych Niemcy.

Na zdjęciu widać wylot z poterny - pierwotnie połączonej z fortyfikacjami na Górze Gradowej. Stalowe drzwi są zainstalowane prawdopodobnie w latach 40tych - pierwotnie obiekt miał wrota z półokrągłym łukiem. Zarys tego łuku jest jeszcze widoczny pod odpadającym tynkiem. Cały obiekt wewnątrz ma konstrukcję ceglaną, posiada drewniane i metalowe (gazoszczelne) drzwi. Najprawdopodobniej od czasu zbudowania dworca PKS, obiekt jest "ślepy", tzn. nie ma połączenia z fortem.

Schron ma ok. 170 m kw. Tworzy go sześć komór schronowych, przedsionki z drzwiami gazoszczelnymi wyprodukowanymi w berlińskiej fabryce Aubert, sanitariaty i dwie komory: rozprężeniowa oraz filtrowentylacyjna. A także długi na kilkanaście metrów tunel dobudowany w 1940 r. Zachowały się w nim również dwa kominki w ścianie, którymi ogrzewano się podczas II wojny światowej.

Po wybuchu II wojny światowej hitlerowskie władze Gdańska realizowały na wielką skalę budowę nowych schronów oraz przystosowywanie istniejących piwnic na ukrycia. Było to konieczne, ponieważ przed wybuchem wojny, w czasach Wolnego Miasta Gdańska, nie budowano schronów przeciwlotniczych. W sytuacji, gdy konieczne stało się zapewnienie schronienia dla ludności całego miasta, dawne budowle fortyfikacyjne okazały się przydatne. W tamtych czasach skarpa, w której znajdowały się fortyfikacje, była inaczej ukształtowana - tunel był przysypany jedynie niewielkim wałem ziemnym. Żeby zrobić z tego schron, Niemcy musieli dobudować tunel (biegnie obecnie pod torami tramwajowymi) i zasypać go tonami ziemi.

Tunel ewakuacyjny i szyb zbudowano metodą odkrywkową, następnie całość przysypano kilkumetrową warstwą ziemi, formując skarpę. Do końca lat 80. część pomieszczeń była wykorzystywana na potrzeby PKP i pełniła funkcję przyzakładowego magazynu. Obecnie schron jest położony na terenie należącym do Skarbu Państwa i jest nieużytkowany.

autor: Marzena Klimowicz-Sikorska @trojmiasto.pl

Linki, źródła informacji

www.forum.eksploracja.pl/viewtopic.php?p=222948
www.trojmiasto.pl/wiadomosci/Schron-w-skarpie-tuz-obok-Dworca-Glownego-PKP-n54970.html

Galeria [ zdjecia/ruiny/poterna_pks_pkp ]